Çocuk diş hekimliği olarak da bilinen pedodonti, doğumdan itibaren daimi dişlenme tamamlanana kadar geçen süreçte bebek, çocuk ve genç erişkinlerin ağız ve diş sağlığı ile ilgilenen diş hekimliğinin bir uzmanlık dalıdır. Çocukların, diş hekimine ilk ziyareti eğlenceli ve güzel olmalıdır. Çocuklar doğuştan diş hekiminden korkmuş halde dünyaya gelmezler ancak bilinmeyenden korkabilirler. Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organisation-WHO) ve Amerikan Pediatrik Diş Hekimleri Birliği ilk diş hekimi muayenesinin ilk diş çıktıktan sonra yapılmasını (genellikle 6 ay – 1 yaş arasında) önermektedir.
Süt Dişleri Ile Daimi Dişlerin Çürük Riski Aynı Mıdır?
Çürük oluşumunda beslenme, diş yapısı ve ağız bakımı önemlidir. Süt dişlerinin yapısı daimi dişlere nazaran çürüğe çok daha yatkındır. Bunun yanında çocuklarda çürük yapma riski yüksek olan şeker ve karbonhidrat tüketimi yetişkinlere göre oldukça fazladır. Böyle bir beslenmenin yanında yapısı zayıf olan süt dişleri hızlı bir şekilde çürüyebilmektedir. Bu nedenle süt dişlerinin bakımı daimi dişlere göre çok daha iyi yapılmalıdır.
Süt Dişlerinin Önemi Nedir?
- Çocuğun daimi dişleri için gerekli yeri muhafaza ederler.
- Çocuğun estetik görüntüsünü etkiler ve psikolojik olarak kendine güveni arttırır.
- Çocuğun doğru şekilde konuşmasına yardımcı olur.
- Çocuğun yiyecekleri ısırması ve çiğnemesine yardımcı olur.
- Daimi dişlerin yerlerine yerleşmelerine rehberlik ederler.
Bu nedenlerden ötürü çocuğunuzun süt dişlerine iyi bakmanız çok önemlidir.
Çocuklarda Hangi Durumlarda Süt Dişinin Çekilmesi Gerekir?
Süt dişleri daimi dişlere rehber oldukları için daimi dişlerin sürme zamanına kadar ağızda tutulmaya çalışılmalıdır. Süt dişlerinde de daimi dişler gibi enfeksiyon ve çürük oluşabilir. Dolgu ve kanal tedavisi ile tedavi edilemeyecek kadar büyük bir enfeksiyon ve madde kaybı olduğunda süt dişinin çekimi gerekebilir. Enfeksiyonlar süt dişinin altında bulunan daimi diş germine zarar verecek kadar büyükse süt dişinin çekimi önerilebilir. Ancak çekim öncesi mutlaka röntgen alınmalı ve durum değerlendirmesi yapılmalıdır.
Çocuklarda Daimi Dişler Ne Zaman Düşer?
- Keser dişler 6-7 yaş
- Yan keser dişler 8 yaş
- Köpek dişleri 10 yaş
- Küçük azı dişleri 9-10 yaş
- 1. büyük azı dişi 6 yaş
- 2. büyük azı dişi 12 yaş
- 3. büyük azı dişi 17-21 yaş arası
Yer Tutucular Ne İşe Yarar?
Rehber konumdaki süt dişlerinin tedavisi mümkün değilse ve düşme zamanından önce çekimi gerekiyorsa diğer dişlerin yer değiştirerek bu aralığı kapatmasını engellemek amacıyla yer tutucular yapılmalıdır. Alttan gelecek olan sürekli dişin sürme zamanına kadar yer tutucuların ağızda kalması gereklidir. Bu amaçla sabit ya da hareketli yer tutucular yapılabilir.
Çocuklarda Süt Dişlerine Kanal Tedavisi Yapılır Mı?
Süt dişlerinin zamanından önce düşmesi diş çapraşıklıklarına neden olacağı için süt dişini ağızda tutmak için her tür yol denenmelidir. Enfeksiyon oluşmuş yada travma nedeniyle diş zarar görmüş ise kanal tedavisi ile süt dişinin ömrü uzatılmaya çalışılmalıdır.
Fissür Örtücü Nedir?
Fissür örtücü uygulaması azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinin girinti ve oluklarının akışkan bir dolgu maddesi ile örtüldüğü koruyucu bir diş tedavisidir. Fissür örtücü uygulamasının amacı azı dişlerinin çürüğe elverişli girinti ve oluklarında besin birikimini önlemek, bu yüzeyleri daha kolay fırçalanır hale getirmek ve çürük riskini minimuma indirmektir.
Flour Uygulaması Nedir?
Mine’nin yapı taşını fluor ile güçlendirerek diş yapısını çürüklere karşı daha dirençli hale getirmek amaçlanır. Fluor jel uygulaması tüm dişlerin tüm yüzeylerine uygulanır. Doğru şekilde uyguladığında hiçbir yan etkisi yoktur. Fluor jel uygulaması çocuğunuzun bulunduğu çürük risk grubuna göre 4 ile 6 ay etkilidir. Bu sürelerin sonunda tekrarlanması gerekir. Böylece belli bir süre sonunda, her yeni gelen diş gurubuna gerekli miktarda fluoru depolanmış olacaktır. Fluor uygulaması yaklaşık 5 dakika süren oldukça basit bir koruyucu tedavidir.
Çocuklarda İlk Diş Hekimi Muayenesinden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Tedavi öncesinde yapılmasından çok yapılmaması gerekenler daha büyük önem taşımaktadır.
- Tedavi öncesinde çocuğunuza “korkma, hiç acımayacak” gibi cümleler kurmayın. Bu tür cümleler çocukların bilinçaltında acıyabileceği fikrini doğurabilir.
- Çocuğunuza diş randevusundan sonra hediye ile ödüllendirmeyin. Ödüllendirme çocuğunuzun işlemi zor bir işlem olarak algılamasına neden olur.
- Çocuğunuza geçmişteki diş hekimi koltuğundaki iyi veya kötü deneyimlerinizden bahsetmemeniz daha yararlı olacaktır.
- Çocuğunuza; eğer doktora gitmezse dişlerinin daha çok çürüyeceği ve sonrasında iğne yapılıp çekilmek zorunda kalabileceği gibi korkutucu cümleler kurmayın. Çünkü tüm bu korkuttuğunuz işlemler bir gün çocuğunuzun gerek duyabileceği tedaviler olabilir.
- Diş hekiminin dişlerine bakmaktan başka hiçbir şey yapmayacağı konusunda da çocuğunuza söz vermeyin. Bırakın çocuğunuz ve çocuk diş hekimi ilk randevu için yapılacaklara beraber karar versinler.
Çocuklarda Parmak Emme Ve Uzun Süreli Emzik Kullanımının Zararları Nelerdir?
Parmak emme alışkanlığı, süt ve sürekli diş dizisinde bozukluklara, üst dişlerin öne doğru alt dişlerin arkaya doğru konumlanmasına, V şeklinde diş kavsi oluşumuna, derin damak oluşumuna, konuşma bozukluğuna ve estetik sorunlara neden olabilir. Ortodontik ve ortopedik bozukluklara neden olabilecek bu alışkanlığın önlenmesi için pedodontist, ortodontist ve pedagog işbirliği gerekebilir. Emziğin uzun süreli kullanımı da diş diziliminde bozukluğa, konuşma ve telaffuz bozukluklarına neden olabilmektedir. Emziğin en geç 2 yaşında kullanımı bırakılmalıdır.
Çocuklarda Ortodontik Tedavi Ihtiyacını Öğrenmek Için Ne Zaman Muayeneye Gidilmelidir?
Ortodontik açıdan çocuğunuzun ilk kontrolleri sürekli dişlerin sürmeye başladığı dönem olan ortalama 7-8 yaş civarı yapılmalıdır. Böylece olası problemler erken teşhis edilebilir. Erken teşhis her tedavide olduğu gibi ortodontik tedavide de başarıyı artıracaktır.
